Tips voor paddenstoelen fotografie

TIPS VOOR PADDENSTOELEN FOTOGRAFIE

TIPS VOOR PADDENSTOELEN FOTOGRAFIE

Paddenstoelen zijn een geliefd onderwerp om te fotograferen. Na een regenperiode kun je ze overal aantreffen, praktisch het hele jaar door, in de meest prachtige vormen en kleuren. Veel mensen trekken er dan ook graag op uit om paddenstoelen te fotograferen, maar wat komt er zoal bij kijken?

In eerste instantie lijkt het fotograferen van een paddenstoel vrij makkelijk. Ze staan doorgaans stil en je hebt dan ook alle tijd om een foto te maken. In de praktijk zul je merken dat je die tijd vaak ook nodig hebt, want er zijn toch een aantal factoren die roet in het eten kunnen gooien. Hoe maak je nou betere foto's van paddenstoelen? Door rekening te houden met deze nadelige factoren, trucjes toe te passen en te weten hoe je camera reageert. Moeilijk? Nee, totaal niet, maar je zult wel even de moeite moeten nemen om dit artikel door te lezen.


Algemene informatie

Wanneer en waar vind je paddenstoelen?
In het bos in de herfst denk iedereen meteen, dat klopt gedeeltelijk. Na een periode van regen, schieten ze vanaf 10 dagen als paddenstoelen uit de grond. De climax is in de nazomer of vroege herfst, maar ook een groot gedeelte in het voorjaar. Als het na een natte periode ook nog wat vochtig en warm blijft, dan zijn de omstandigheden ideaal. In het bos, het duin, de berm of het gras, overal kunnen ze opduiken. Let ook op zieke bomen of afgevallen takken. Op dood hout tref je de saprofyten aan, dit zijn de opruimers onder de paddenstoelen, ze leven van dit materiaal. Ook heb je heel veel mycorrihza soorten, deze gaan een symbiose (samenwerkingsverband) aan met vegetatie. Hun gastheer is is vaak een boom of struik. Daarnaast heb je nog een aantal parasieten, die kun je zelfs op een nog gezond lijkende boom aantreffen. Uiteindelijk zal zo'n boom het niet overleven. Paddenstoelen staan dus niet alleen op de grond, maar soms ook meters er boven!

Handmatige bediening
Het beste zet je de camera in de M-stand, dan heb je volledige controle over alle instellingen. Eventueel kun je ervoor kiezen om de A of AV stand te nemen. Het diafragma is zeker iets waar je invloed op moet hebben tijdens het fotograferen van paddenstoelen. Lijkt handmatige bediening je moeilijk? Neem eerst eens een foto in de automatische stand, kijk wat voor instellingen er gebruikt zijn en neem die zelf over in de handmatige stand. Door nu zelf kleine veranderingen te maken, zie je meteen het resultaat en heb je uiteindelijk toch zelf de touwtjes in handen.


De beste camera voor paddenstoelenfotografie?
Het maakt eigenlijk niet heel veel uit of je een spiegelreflex, compact of systeem camera hebt. Elk type camera heeft zijn voor- en nadelen.

De voordelen van de compactcamera
De compactcamera neem je sneller mee als je gaat wandelen, tijdens je wandeling kom je natuurlijk die mooie paddenstoelen tegen die je wilt fotograferen. Met de compactcamera heb je veel meer scherptediepte, het is minder moeilijk om de paddenstoel in zijn geheel scherp op de foto te krijgen. Dit is overigens ook meteen weer een nadeel, je hebt hierdoor ook sneller last van een storende achtergrond.

De voordelen van de systeemcameera
Als eerste noem ik de betere ruis prestaties op hogere ISO en het kunnen gebruiken van specifieke macrolenzen. Daarnaast heb je natuurlijk enorm veel keuze uit extra accessoires, je moet het alleen wel allemaal meesjouwen.

Dit waren in het kort even de voor en nadelen, er zijn natuurlijk uitzondering zat maar daar ga ik nu niet verder op in, je wilt mooie paddenstoelen fotograferen. Die camera heb je waarschijnlijk al, laten we echt gaan beginnen!

De tips voor het fotograferen van paddenstoelen.

Voordat je aan de slag gaat, wees er zeker van dat je de complete uitrusting bij je hebt en dat je in de goede periode zit om paddenstoelen te fotograferen.


1. Kies een mooi exemplaar

Dit lijkt makkelijker dan het is. Breng je een paddenstoel groot in beeld, dan vallen beschadigingen en vuil extra goed op. Let dus goed op de kleine details. Enkele tips die hierbij het leven kunnen vergemakkelijken:

1.1. Neem een kwast mee 
Geen penseel met zachte haren, maar een klein kwastje met wat stuggere haren. Veeg hiermee viezigheid van je paddenstoel, zoals door de regen opgespatte modder.

1.2. Neem water mee 
Je kunt je eigen dauwdruppels meenemen in een spuitflesje, of dit water gebruiken i.s.m. de kwast. Simuleer een vallende regendruppel, laat een stuifzwam zijn sporen uitstoten en leg dit vast.

1.3. Kies de mooiste zijde
Kijk zorgvuldig, een paddenstoel heeft vaak een beste kant om te fotograferen. Helaas is dat niet altijd de kant die het beste uitkomt met de achtergrond, het licht, of misschien wel de toegankelijkheid.

Natuurlijk ga je niet 10 minuten schoonmaken om er vervolgens achter te komen dat je achtergrond niet mooi genoeg is.


2. Achtergrond en compositie

Ga je foto's maken, dan let je natuurlijk altijd op de setting. Voor paddenstoelen geldt dit des te meer. Loop je voorbij een paddenstoel en druk je snel even af, dan krijg je een "kiekje", in ieder geval zeker geen foto waarmee je onze fotowedstrijd wint. Door na te denken over de situatie ter plekke en het toepassen van enkele handigheidjes, voorkom je de frustratie van lelijke, onrustige foto's met storende factoren in beeld.

Een aantal zaken om over na te denken:


2.1. Bepaal het standpunt
Bepaal vanuit welke hoek je de paddenstoel gaat fotograferen. Een foto van bovenaf kan verassend zijn maar, vaak kies je toch voor een zijaanzicht, en dan zo laag mogelijk. Laat je de onderkant van de hoed zien of niet? 

Hulpmiddelen bij een laag standpunt
Ultra laag standpunt gebruiken? Denk aan je knieën, vocht etc.. Een kniekussen of vuilniszak doen wonderen. Ook hulpmiddelen als live view, een klapschermpje, de hoekzoeker, of het beeld controleren op een extern scherm of je mobiel via WIFI, kunnen reuze handig zijn. 

2.2. Kijk naar de achtergrond
Loop rondom het onderwerp en kies de meest geschikte achtergrond. Enkele zaken waar je over na zou kunnen denken: is je achtergrond rustig, veraf, extra donker of ga je een spannende tegenlicht opname maken? Heb je mos, een tak of misschien wel andere paddenstoelen die iets toevoegen op de achtergrond?

2.3. De compositie
Let op kleur, herhaling, diagonalen, contrast verschil, vormen etc. etc. Pas je de regel van derden toe, of juist bewust niet? Durf ook te experimenteren, het klassieke zijaanzicht kan natuurlijk schitterend zijn, maar denk ook eens "out of the box". Kies een apart standpunt, een krap kader, snij je beeld aan, maak een close up van een detail van de paddenstoel, pak je groothoeklens, etc. etc. Kortom, besteed tijd en aandacht aan je foto!

Misschien is je uiteindelijk foto wel een compromis, maar je kunt wel een aantal dingen naar je hand zetten.

3. Manipulatie

Voor sommigen klinkt dit misschien als "not done". Het is echter niet meer dan iets veranderen. Mits je het netjes en niet te opvallend doet, kun je altijd het een en ander aanpassen naar wens.

3.1. Verwijder storende factoren
Losse storende zaken als bladeren en takken zijn makkelijk te verwijderen. Ook een plukje mos of grassprietje kun je gerust weghalen. Een stuk bos kappen kan natuurlijk niet, je bent te gast in de natuur, zorg ervoor dat een ander er ook nog van kan genieten.

3.2. Neem je eigen achtergrond mee
Valt die mooie donkere achtergrond net aan de verkeerde kant van de paddenstoel? Een vel karton doet wonderen. Denk daarbij niet alleen aan zwart, maar ook aan andere contrasterende kleuren. Zorg er wel voor dat je opname natuurlijk blijft en niet overkomt als een geknutselde studio opname.

3.3. Gebruik de natuur als achtergrond
De natuur zelf kent ook hele mooie achtergronden. Denk aan een paddenstoel op een tak, de combinatie met mos, donkere achtergronden of spannende tegenlicht opnamen. Herhaling van andere paddenstoelen op de achtergrond, het profiteren van aanwezige kleuren in de verre achtergrond zoals sappig groen etc..

3.4. Fotobewerking
Was de situatie in het veld onoverkomelijk niet geheel naar wens? Per ongeluk iets over het hoofd gezien tijdens de opname? Met software kun je natuurlijk ook een achtergrond vervagen, zaken blurren, of een storend vlekje wegpoetsen.


4. Regel je eigen licht

Een van de meest voorkomende problemen bij paddenstoelen fotografie, het gebrek aan licht. Voor dit probleem kun je heel veel oplossingen bedenken, ik noem er een aantal.

4.1. Flitslicht
Is het heel erg donker, of fotografeer je met een overvloed aan tegenlicht en is een invulflits wenselijk om nog wat detail in je onderwerp te krijgen, dan zul je toch gebruik moeten maken van een flitser. Dat is doorgaans de stelregel in de fotografie.

Flitsen bij paddenstoelen is niet bepaald makkelijk. Maak je wel gebruik van een flitser, dan is het risico groot dat je een heel stuk (lelijke) omgeving mee gaat verlichten. Vaak zit je met je camera ook dicht tegen je onderwerp aan, waardoor flitslicht erg hard aankomt. Tevens zijn paddenstoelen meestal vochtig en/of bezitten ze witte delen, met deze beide factoren ben je al snel verzekerd van uitgebeten wit of hinderlijk reflecterende vlakken. Het gebruik van de flitser op het toestel zelf is dan meestal ook geen succes. Wil je die wel gebruiken, neem dan wat meer afstand en fotografeer in de telestand. Temper je harde flits met een flash diffuser of knutsel zelf wat in elkaar. Denk bijvoorbeeld ook aan een soort snoot om je flitslicht op je onderwerp te concentreren.

Flitsen met een externe flitse gaat een stuk beter. Zet deze bijvoorbeeld vanaf de zijkant in, of als tegenlicht voor speelse effecten. Ook zijn er speciale macroflitsers verkrijgbaar. Zo'n macro flitser zit meestal rondom je lens, op deze manier krijg je een mooie, egale lichtverdeling.

4.2. De sluitertijd langer maken
Verleng de sluitertijd en je krijgt meer licht, zo simpel is het. Je kunt bij een stilstaand onderwerp gerust meerdere seconden belichten, maar daar heb je dan wel een statief bij nodig of je moet in staat zijn je camera heel stil ergens op te plaatsen (bijvoorbeeld een rijstenzak). Je kunt gebruik maken van diverse hulpmiddelen om met een langere sluitertijd te werken.

  • Het statief
    Veel mensen denken dat het fotograferen vanaf een statief meteen heel veel geld moet kosten, of erg onpraktisch is omdat je veel volume en gewicht moet meeslepen. Dat hoeft niet beslist. Redged heeft een super compact en licht statief in het assortiment. Het is niet duur, past in vrijwel elke rugzak en je kunt er heel laag bij de grond mee fotograferen, ideaal voor macro dus. Daarnaast kun je dit statief ook prima voor andere zaken gebruiken. Door de gunstige afmetingen en het lage gewicht is deze Redged ook ideaal als reisstatief. Persoonlijk sleep ik in ieder geval liever niet teveel mee op een wandeltocht of tijdens vakantie, dan blijft die Gitzo thuis en gaat dit kleine Redged statief mee in de rugzak.

  • De afstandsbediening
    Als je een paar tellen belicht en je raakt de camera aan, dan bestaat de mogelijkheid dat je toch nog trilling registreert afkomstig van je handen. Druk daarom niet rechtstreeks af op je camera, maar gebruik een draadontspanner. Of de WIFI mogelijkheden door met een app op je mobiel de camera op afstand te activeren, de triggertrap of de "good old" ontspanvertraging.

  • Ontspanvertraging
    Dat is het bekende knopje met dat klokje en wijzertje, die je misschien ook gebruikte voor de familiefoto waar je zelf bij op moest staan. Je camera maakt nu de foto een paar tellen later, de beweging bij het aanraken van de knop is er dan wel uit.

  • Windproblemen
    Ondanks het gebruik van een statief toch nog een hinderlijke wind die trilling veroorzaakt? Een paraplu als windscherm doet wonderen. Dat heeft mij in de praktijk al heel veel ellende bespaard!

4.3. Verhoog de ISO waarde
Pas de ISO instelling aan, met de nieuwere camera's van tegenwoordig kun je vaak ontzettend hoge waarden instellen. Geheel straffeloos gaat dit natuurlijk niet, ondanks de steeds betere ruis prestaties van de camera's gaat dit wel ten koste van de beeldkwaliteit. Wel kun je beter een iets hogere ISO setting gebruiken en de foto aan de lichte kant houden, dan een wat lagere ISO stand nemen en daarna de foto oplichten met software. Het helderder maken zal de ruis altijd versterken. 
Persoonlijk zoek ik liever een andere oplossing dan de ISO teveel omhoog gooien, of ik maak de foto niet, tenzij het om een hele zeldzame paddenstoel gaat, maar dan fotografeer je met een ander doel. Het fotograferen met hoge ISO waarden heeft nog veel meer nadelige gevolgen voor de foto dan alleen maar beeldruis. Maak eens wat testopnames en beoordeel tot welke waarde je wilt gaan, voordat je teveel kwaliteitsverlies gaat ervaren. Dat voorkomt ergernis thuis als je terugkomt met schitterende paddenstoelen, maar je net wat te ver bent gegaan met je instellingen.

4.4. Neem je eigen studio verlichting mee!
Een hele simpele oplossing, neem gewoon verlichting mee. Een lamp kun je zo afstellen dat het licht precies op je paddenstoel valt, en dat de rest van de omgeving donker blijft. Dit kan variëren van een simpele zaklamp tot speciale macro hulplampen die zich perfect laten regelen, al of niet met filters. Met een zaklamp moet je namelijk altijd opletten dat het licht niet hinderlijk aanwezig is op de foto. Harde, opvallende lijnen doen natuurlijk meer kwaad dan goed.

4.5. Het reflectiescherm
Een reflectiescherm is een vorm van passieve verlichting, je reflecteert het aanwezig licht. Vaak heb je wel licht van 1 kant, maar valt de andere helft van je paddenstoel daardoor in de schaduw. Door met een reflectiescherm aan de donkere zijde het licht terug te reflecteren richting paddenstoel, compenseer je perfect te schaduwrijke partijen. Ook ideaal om de onderkant van licht te voorzien. Je kunt natuurlijk ook een spiegel gebruiken, een vel (gelamineerd) wit papier of een stukje folie, maar met een speciaal reflectiescherm heb je de meeste controle. Duur zijn ze niet en omdat ze opvouwbaar zijn nemen ze ook niet veel ruimte in beslag.

4.6. De flitsparaplu
Ik had het al over een paraplu tegen de wind, waarom dan niet meteen een flitsparaplu nemen? Je kunt er mee reflecteren of een teveel aan licht tegenhouden. Gebruik hem i.s.m. een flitser, zaklamp of creëer prachtig, diffuus licht door een teveel aan zonlicht tegen te houden. De mogelijkheden zijn onbegrensd.

5. Scherpstelling

Bij paddenstoelenfotografie komt het scherpstellen nogal precies. In veel gevallen kun je niet eens werken met autofocus.

5.1. Gebruik handmatige scherpstelling. 
Bij het fotograferen van paddenstoelen is handmatige scherpstelling aan te bevelen. De autofocus zal vaak slecht werken doordat je doorgaans minder licht hebt. Ook is de scherptediepte gering bij deze vorm van fotograferen, je ziet dus extra snel dat de scherpte niet optimaal is, of dat er net op het verkeerde punt is scherpgesteld.

Heb je geen handmatige scherpstelling? 
Geen nood, gebruik een wit stukje plastic of papier, leg dit op de paddenstoel waar je hem scherp wilt hebben en druk de ontspanknop voor de helft in. Je camera stelt hierop scherp, je drukt pas af nadat je het papiertje hebt weggehaald.

Autofocus traag en zoekende?
Richt een zaklamp op de paddenstoel, druk wederom de ontspanknop voor de helft in en als je camera de goede scherpte heeft gevonden, zet je de lamp uit en druk je af.

5.2. Gebruik je display i.p.v. je zoeker
Gebruik live view, zoom in op je display en bepaald exact waar je de scherpte wilt hebben. In dit soort situaties kun je vaak beter de scherpte op je display bepalen, dan dat je jezelf in de meest moeilijke posities manoeuvreert om door een donkere zoeker te kijken.

Tot ziens in het wild!



Cameraland

Cameraland is een fotozaak gevestigd in Alkmaar. Je vindt bij ons praktisch alles op het gebied van fotografie en video. High end spiegelreflexcamera's, handige systeemcamera's, compactcamera's, camcorders, action cams, objectieven, filters, fototassen en allerlei accessoires; we hebben alles!

Cameraland is echter nog veel meer dan een winkel met een geweldig assortiment aan camera's en aanverwante artikelen. Wij bestaan al sinds 1987 en onze medewerkers hebben jarenlange ervaring in de fotohandel en zijn bijzonder gepassioneerd over fotografie. Wij weten echt waar we het over hebben en delen graag onze kennis en ervaring met onze klanten.