Brendan heeft ons laten zien hoe je je omgevingslicht manipuleert (deel 1) en hoe je je model in krachtig Rembrandt-licht zet (deel 2). Nu laat hij ons spelen met verhoudingen. Dat heeft heel veel te maken met het objectief dat je kiest en de afstand waarop je iemand in beeld neemt.

Brendan, welke lens adviseer jij voor portretfoto’s?

Voor een deel is dat een persoonlijke keuze. Dus ik beveel mensen aan: ga zelf proberen en evalueer de resultaten. Klassiek is een brandpuntsafstand van 85mm a 100mm voor fullframecamera’s, en 50mm voor camera’s met APS-C beeldsensor. Dat is niet omdat die lenzen iets speciaal doen met gezichten, het zit hem gewoon in de afstand waarop je zo’n lens gebruikt om een portret goed in beeld te krijgen. Als je iemand op ca. 1,5 m afstand fotografeert, krijg je een natuurlijke weergave van de verhoudingen in een gezicht. Met de afstand tot je model bepaal je de verhoudingen in een gezicht, met de brandpuntsafstand van het objectief hoe groot je onderwerp in beeld is.

Moet je je houden aan die ideale afstand?

Nee, ik raad iedereen aan uitgebreid te gaan experimenteren. Ga maar eens dichtbij met die groothoek en zie hoe de verhoudingen in een gezicht sterk veranderen, hoe alles feitelijk uit elkaar wordt getrokken. Of loop ver weg en zoom sterk in. Zie dan hoe je een gezicht platter maakt. En benader dit niet al te technisch, kijk welk gevoel het in je losmaakt. Stoei gerust met die verhoudingen, jij bent de maker, jij hebt het idee.

Heeft dit ook betekenis voor de achtergrond?

Ja, kijk vooral ook hoe de achtergrond verandert. Zet een tweede persoon 1 meter achter de eerste. Maak vervolgens een opname met een korte brandpuntsafstand, bijvoorbeeld 24mm van dichtbij, en vervolgens in de stand 200mm van ver weg. Zie hoe de grootte van de tweede persoon varieert en hoe de wereld om je modellen heen verandert!

In hoeverre speelt de scherptediepte hier ook een rol?

Hoe groter de afstand en hoe sterker je daarbij inzoomt, des te onscherper kun je je achtergrond krijgen. Op kortere afstand in de studio lukt dat ook, als de lens extra lichtsterk is, denk aan een 85mm met 1.4 als grootste opening.

Werk je relatief dichtbij met een ruime beeldhoek, bijvoorbeeld bij een portret op locatie, dan krijg je veel achtergrond te zien, die bovendien vrij scherp is. Zelfs met een extreem hoge lichtsterkte als f/1.4 lukt het je dan niet om totale onscherpte in de achtergrond te krijgen.

Hoe train je dit makkelijk?

Je kunt met modellen aan de slag natuurlijk, maar wil je alles op je gemak uitproberen, dan kun je aan de slag met poppen, Playmobiel-figuurtjes of andere objecten die je voor het grijpen hebt. Het is gewoon erg leerzaam om hier uitgebreid mee te gaan variëren.