Bij video is het niet verstandig een normaal statief te gebruiken dat je ook voor fotografie zou gebruiken, hiervoor zijn gespecialiseerde videostatieven. Natuurlijk zijn er overeenkomsten tussen beiden, maar de verschillen zijn groter dan gedacht en wil ik in dit blog wat dieper ingaan op welke manieren we bij video ons beeld kunnen stabiliseren.

Videostatieven

Waar bij de statieven voor foto compactheid en een laag gewicht veelgehoorde wensen zijn, moeten we dit bij videostatieven vooral liever niet willen. Video is toch meer iets van vooruit plannen dan dat het een spontane actie is, zeker als we in opdracht werken of meer cinematografische aspiraties hebben. In dat geval is het erg fijn te kunnen vertrouwen op een stabiel statief.

Trillingen in beeld, hoe klein dan ook, zijn alleen maar irritant om naar te kijken en dat zijn zeker niet de beelden die je in je edit wilt hebben. Probeer trillingen daarom in alle gevallen te vermijden, desnoods met een wat zwaarder statief dan dat je in eerste instantie voor ogen had. Statieven van carbon hebben mijn absolute voorkeur, niet zozeer om de gewichtsbesparing maar meer om de trilling dempende eigenschappen die het materiaal in zich heeft.

Een absolute voorwaarde van een goed videostatief is de mogelijkheid de kop te nivelleren, ofwel deze waterpas te stellen. Het kunnen “levellen” is essentieel als we een pan willen maken zonder dat het beeld ineens scheef gaat lopen (een horizontale beweging noemen we een pan, de verticale beweging noemen we een tilt). Maar waar moet een goede videokop aan voldoen? Dat hangt van een aantal factoren af, maar voornamelijk het gewicht van de camera is bepalend als je de bewegingen vloeiend wilt houden. Belangrijk is dat de camera goed in balans gebracht kan worden en dat verklaart gelijk de reden waarom een videohead een wat langere release plate heeft.

Omdat voor professionele filmmakers videoheads precisie instrumenten zijn, maken ze het liefste gebruik van vloeistof koppen. Deze hebben als voordeel dat als er een beweging gemaakt moet worden er geen trilling ontstaat in aanzet van de beweging zelf. Daarnaast is de frictie, ofwel weerstand op de pan en tilt beweging, ook van belang en is het fijn deze af te kunnen stellen naar meer persoonlijke wensen.

Professionele filmmakers werken veelal vanaf statief omdat dat een rustig beeld geeft, wat prettig is om naar te kijken. Een nadeel is echter wel dat je minder flexibel bent, wat met name speelt als je met meer variaties in beeld wilt werken. Bij een vaste opstelling wordt het beeld al snel als wat statisch ervaren, maar om iedere keer je statief te moeten verplaatsen is ook niet altijd een optie. Heb je de behoefte aan ondersteuning en is een snelle beeldwisseling voor jouw stijl van filmen essentieel? Denk dan zeker na over de aanschaf van een monopod.

Ook vroeger (1940) begreep men al dat een goed statief onontbeerlijk was voor stabiele videobeelden.

Monopods

Monopods bestaan al geruime tijd en worden voornamelijk in de fotografie gebruikt als ondersteuning voor de wat zwaardere tele-objectieven, om deze reden is het een onmisbare accessoire voor sport- en natuurfotografen. Door de jaren heen zijn monopods meer aangepast voor gebruik in de videografie, met name de base heeft een ware transformatie achter de rug. Deze is voorzien van een uitgekiend kogelgewricht, zoals bij de Gitzo GM2542. Hierdoor is het nu mogelijk gecontroleerde bewegingen te maken, zoals bijvoorbeeld een push beweging om je beeld even in en out of focus te brengen. Een slim detail is dat de zuil een ingebouwde rotatie mogelijkheid heeft waardoor een pan beweging bijzonder eenvoudig te maken is. Als je dit in combinatie met een goed controleerbare vloeistof kop doet dan zijn de mogelijkheden bijna onbeperkt.

Zelf zie ik de monopod niet als een vervanging voor een driepoot statief, maar meer als een aanvulling. Het leent zich uitstekend voor B-Roll en is ideaal als je jezelf snel verplaatsen wilt.

Sliders

Voor filmers die met een meer cinematografisch beeld willen werken is de slider een onmisbare accessoire. De slider is niets anders dan een glijbalk waarover de camera een beweging (slide) kan maken. Meestal in een horizontale beweging, maar in principe toepasbaar voor iedere richting waarvan jij vindt dat deze uit moet gaan. Combineren we dit met een videohead dan zijn oneindig creatieve bewegingen mogelijk met behoud van stabiliteit. Let erbij aanschaf vooral op of deze soepel en zonder bijgeluiden functioneert en als je vanaf één statief wilt werken dat deze vooral niet te lang is om doorbuiging te voorkomen.

Naast de normale slider zijn er ook elektronische varianten, deze worden meestal toegepast voor timelapse opnamen en zijn in veel gevallen middels je smartphone te bedienen. Timelapse is een aaneenschakeling van foto’s die we samenvoegen in een video.

Gimbals

Wie wel eens beelden heeft gezien van hoe het er op de set van een speelfilm aan toegaat heeft ongetwijfeld ook wel eens een Steadicam operator gezien. Een man/vrouw in een soort harnas met tentakels waaraan een camera bevestigd is om deze in een optimale balans te brengen. Steadicam operators zijn ware jongleurs, ervaren evenwichtskunstenaars die de alle bewegingen die gemaakt worden om het shot te schieten volledig onder controle weten te houden.

De basis van dit principe zien we ook terug bij gimbals, ook hiermee willen we de camera in balans brengen en er tegelijkertijd bewegingen mee kunnen maken zonder hinderlijke trillingen ten gevolg. Waarbij de steady cam dat op een mechanische wijze doet, gebeurt dat bij een gimbal op een elektronische manier. Drie motoren controleren de assen waarin de camera is gebalanceerd, waarbij de ongecontroleerde bewegingen gecorrigeerd worden. Door middel van een joystick kun je ook gecontroleerde bewegingen maken zoals pannen of tilten. Door de bijbehorende app te installeren kan je niet alleen de gimbal beter afstellen, maar je kan hem hiermee ook bedienen.

De gimbal heeft de manier waarop wij filmen wel veranderd. Dit geldt zeker voor de nieuwere generatie filmmakers waarbij snelheid en actie een belangrijk onderdeel is, niet alleen in het beeld maar ook in de edit. Ga er overigens niet vanuit dat iedere gimbal de volledige ondersteuning biedt voor jouw camera, check altijd voor de zekerheid de compatibiliteit bij de fabrikant.

Camera Cages

Als je hand held (run & gun) wil werken zoals ik, is het wel belangrijk dat je camera toch op een bepaalde manier in balans weet te brengen. Zelf gebruik ik hier een Cage met een top-handle voor. Door mijn ellebogen tegen mijn lichaam aan te drukken heb ik op drie punten contact, met de hand die mijn camera ondersteunt heb ik zelfs nog de vrijheid om controle uit te oefenen op de scherpstelling.

Door je camera uit te rusten met een cage beschik je over oneindig veel mogelijkheden om accessoires zoals grip’s, microfoons, verlichting of bijvoorbeeld een follow focus systeem te bevestigen. Een Cage beschermt niet alleen je camera, maar kan nu ook de HDMI kabel zekeren zodat je niet in een onverwacht moment schade toebreng aan de poort. Ook kan je hem eenvoudig aanpassen zodat deze ook als schouderstatief te gebruiken is, wat uiteraard de stabiliteit enorm verbetert.

Smallrig is een van de grootste producenten op het gebied van camera cages en uiteraard zijn al hun producten door ons te leveren.