Groothoek of tele?

Een mooi landschap fotograferen is op de juiste plek zijn, op de juiste tijd en onder de juiste omstandigheden. Mooie kleuren in de lucht, laagstaande zon en indrukwekkende wolken leveren een betoverend beeld op. Een groothoek zorgt er voor dat er ook zoveel mogelijk van op de foto komt. Het resultaat zal zeker veel ooh’s en aah’s opleveren op sites zoals Flickr, 500px, Viewbug of Facebook. Succes gegarandeerd. Het is ook een foto die niet zo maar in de schoot geworpen is, want dit is een moment waar je al weken voor op pad bent geweest, elke keer weer hopend op de goede omstandigheden, de juiste kleuren en de beste wolkenpartijen. Als het dan zover is, sta je klaar met je camera en ultra-groothoek om ook echt alles op de foto te krijgen.

Maar waarom jezelf beperken door alleen maar ultra-groothoek te gebruiken? Natuurlijk is het moment zo indrukwekkend dat je ogen te kort komt. En ultra-groothoek krijgt het allemaal op de foto, dus hoe breder hoe beter.

Alles op de foto willen hebben heeft echter consequenties. Hoe meer er op de foto moet komen, hoe kleiner het allemaal afgebeeld zal zijn. Natuurlijk gebruiken we dan wat voorgrond om geen heel platte foto te krijgen, er moet natuurlijk wat diepte in de foto gebracht worden, maar die indrukwekkende lucht met bomenpartij aan de horizon zal dan wel heel klein worden. Zo klein zelfs dat er geen details meer zichtbaar zullen zijn. Op dat moment bestaat het risico dat die indrukwekkende lucht, waar we toch al die weken voor op pad zijn geweest, later thuis toch niet helemaal zal overkomen zoals we het ervaren hebben.

We kunnen natuurlijk overwegen om tot de digitale redding over te gaan, door kleuren te benadrukken, delen door te drukken of op te halen, om zo toch die ervaring in het veld terug te krijgen, maar dat haalt het toch niet helemaal (of helemaal niet) met de werkelijkheid.

Foto 1: Rode kleur aan de horizon. Gefotografeerd met 17mm zodat er zoveel mogelijk van dat mooie landschap op de foto komt. Het is zo mooi, en je ben al zo vaak op pad geweest, dat je ook echt alles ervan op de foto wil hebben, natuurlijk met een beetje voorgrond erbij

Wat als... Tele in plaats van groothoek

Stel dat je ervoor gekozen had om niet alleen maar alles op de foto te zetten, maar juist ook minder. Wat als we geen tientallen foto’s met alleen groothoek hadden gemaakt, en toch dat teleobjectief op de camera hadden gezet. Wat zou daarvan het resultaat zijn?

Foto 2: Geen 17mm groothoek maar 130mm tele laat plotseling details zien; de vorm van de boomrkuinen, de zon zelf, veel rood, waaronder een rode reflectie in het water.

Met een teleobjectief komen plotseling details in beeld die in de groothoek opname helemaal verloren gingen. We zien de vorm van de bomen, de bladeren in de kruinen. Er is een glimp van de zon te zien en de rode lucht die eerder een dunne band aan de horizon was vult een groot deel van het beeld. Sterker nog, in het water is een duidelijke reflectie van de rode lucht te zien. Allemaal details die in de groothoek opname helemaal weggevallen zijn. Het enige nadeel is het ontbreken van die zware bewolkte lucht. Het contrast tussen het rood en het donkere blauw is niet langer zo indrukwekkend. Misschien is er dan toch te ver ingezoomd?

Foto 3: Een perfecte balans tussen detail en hoeveelheid wordt in dit geval bereikt met 40mm brandpunt. De details van de bomen tegen het rode licht, en het contrast met de zware donkere wolken is fantastisch.

En wat blijkt. Op het moment dat er, in dit geval, een standaard brandpunt van 40mm wordt gekozen is de balans tussen voorgrond, de silhouetten, en de omgeving in orde. Het rode licht steekt bijzonder mooi af tegen de donkere, dreigende wolken. Details zijn behouden, zoals de vormen van de bomen, het rode reflecterende licht in het water. En het mooiste van alles, we worden niet langer afgeleid door een voorgrond die uiteindelijk geen echte toegevoegde waarde had.

Zo zie je dat het kiezen van een juiste brandpunt een enorme invloed op een foto heeft, waarbij het weglaten van onnodige elementen in het landschap de foto alleen maar sterker maakt. Vergeet in dit geval de groothoek want het is niet nodig om alles, of zoveel mogelijk, in beeld te krijgen.

Groothoek taboe?

Betekent dit dan dat, anders dan wat er overal gezegd wordt, groothoek dan beter niet gebruikt kan worden bij landschapsfotografie? Het antwoord daarop is natuurlijk een duidelijke ‘Nee’. Er zijn wat dat betreft geen regels.groothoek objectieven voor landschappen is zeker geen taboe, net zomin als er een taboe op tele objectieven is.

Het is echter wel belangrijk om goed te kijken naar je landschap en te bepalen wat je in je foto wilt laten zien. Meer van het landschap in je foto is niet altijd beter. Lang niet altijd, hoe indrukwekkend het ook is. Zorg dat wat je wilt laten zien ook duidelijk in beeld komt, zoals bij de zonsondergang in het bovenstaande voorbeeld. Laat de kijker niet afleiden door een overdaad aan elementen of details, en laat hem of haar niet zoeken in een foto. Hou het simpel en de foto zal in veel gevallen meer tot de verbeelding gaan spreken. Als dat met groothoek is, gebruik dan groothoek . Als dat met een ttele objectief is, gebruik dan een tele objectief , ongeacht wat anderen zeggen. Maar zorg wel dat je laat zien wat je wilt laten zien.

Korte of toch lange brandpuntsafstand - voorbeelden

Heide op de Veluwezoom, alles met groothoek of een detail met het spel van licht, schaduw en de lijnen van de heuvels in detail.
Gefotografeerd vanuit nagenoeg hetzelfde standpunt.

Zonsopkomst boven een ven. Alles met groothoek is minder sfeervol dan alleen de zon en de kleuren op die plek. Juist het effect van de mist komt beter tot recht met een tele objectief . Gefotografeerd vanaf ongeveer dezelfde plek.

Stuwmeer Barrage de La Gileppe; een indrukwekkend en uitgestrekt landschap dat beter tot recht komt met een tele objectief .