In 2017 kreeg ik van Panasonic de Lumix DC-G9 ter beschikking voor een review. Ik was erg te spreken over deze prachtige camera. Zes jaar later heeft Panasonic een opvolger uitgebracht, de Lumix DC-G9 II. Ik nam de camera mee tijdens de vakantie in Frankrijk.

Elk jaar reizen we tijdens de jaarwisseling naar de Opaalkust, omdat er geen vuurwerk afgestoken mag worden. Dat is wel zo prettig voor onze hond Bruc. Bovendien is het een fantastisch gebied om te wandelen en te genieten van het prachtige landschap en de zee. Dit jaar nam ik de Panasonic Lumix DC-G9 II mee die ik via cameraland van Panasonic Nederland ter beschikking kreeg.

Foto 1: De Panasonic Lumic DC-G9 II

De plannen om de camera in te zetten voor lange sluitertijden en nachtfotografie vielen echter in het water. Er was een zuidwesterstorm en er trokken flinke regenbuien vanuit zee het land binnen. Fotograferen onder deze omstandigheden hebben het uiterste van de camera gevergd.

De specificaties van de Lumix DC-G9 II

De Panasonic Lumix DC-G9 II is de langverwachte opvolger van het eerste model. Hoewel de naam een vergelijkbare camera suggereert, verschillen beide modellen aanzienlijk van elkaar. Alvorens daaropin te duiken geef ik eerst een selectie van specificaties van dit nieuwe model.

Foto 2: De Panasonic Lumix DC-G9 II is een MFT-camera met een cropfactor van 2x

Belangrijkste specificaties

• Live MOS-sensor van 25,2 megapixels (17,3 x 13,0 mm)
• OLED EVF, 3,68 miljoen pixels en maximaal 120 fps
• Volledig draai- en kantelbaar 3 inch TFT LCD touchscreen van 1,84 miljoen pixels
• Fase detectie AF-systeem met gevoeligheid van -4 EV bij f/2,0 en ISO100
• Autofocus herkenning voor mensen (lichaam, hoofd, oog), dieren (lichaam, oog), auto’s en motoren
• ISO bereik van 50-25.600
• 5-assige beeldstabilisatie ingebouwd, tot maximaal 8 stops
• Mechanische sluiter van 1/8.000 tot 60 seconden, elektronisch van 1/32.000 tot 60 seconden
• Beeldsnelheid maximaal 14 fps (enkel beeld AF) of 10 fps (continu AF)
• RAW-burst modus tot maximaal 75 fps (enkel beeld AF) of 60 fps (continu AF) met een maximum van 200 beelden
• Pre-recording bij RAW-burst, instelbaar tussen 0,5-1,5 seconde
• H.264/MPEG-4 AVC, H.265/HEVC, Apple ProRes videoformaat
• 5,8K 30p, 4,4K 60p, 4K 60/120p, C4K 60/120p, FHD 60/240p video

• Mogelijkheid tot direct opnemen op externe USB-SSD schijf
• 4:2:2 10-bit V-log709 HLG
• Anamorphic desqueeze, instelbaar van 2,0x tot 1,3x
• Vector scope, color bar en timecode mogelijkheden
• Timelapse en interval
• Focus-stacking
• 100 megapixel super resolutie, handheld, met bewegingscompensatie voor onderwerpen
• WiFi en Bluetooth
• Stof- en spatbestendig
• Afmetingen: 102,3 x 134,3 x 90,1 mm
• Gewicht: 658 gram, inclusief geheugenkaartjes en batterij
• Batterijlading is goed voor 370 afbeeldingen en 1.300 bij stroombesparing (CIPA)

Het uiterlijk

Vergeleken met de voorganger heeft de Lumix G9 II een flinke gedaantewisseling ondergaan. Het grote LCD-scherm op de schouder van de camera is verdwenen en heeft plaats gemaakt voor een PSAM-wiel en een grote rode knop voor video. Op de andere schouder is een tweede wiel geplaatst waarmee de opnamestand veranderd kan worden. Op de achterzijde is de schakelaar voor de autofocus-stand te vinden.

Foto 3: De camerabody heeft het klassieke uiterlijk van een spiegelreflex. De knoppen hebben een logische indeling en positie.

Het instelwiel dat voorheen direct achter de ontspanknop zat heeft nu een plek rond de ontspanknop gevonden. Hierdoor is de hoofdschakelaar veranderd in een hendel die onder het PSAM-wiel geplaatst is. Het is te lang geleden dat ik de eerste versie van de Lumix G9 in handen had om het verschil in bediening goed te beoordelen, maar de plaatsing van knoppen en wieltjes voelt bij de Lumix G9 II heel prettig aan. Er is bovendien een aparte AF-ON knop ter beschikking en de joystick werkt nu niet alleen in horizontale en verticale richting, maar ook diagonaal.

Foto 4: Een overzicht van de instelwieltjes en knoppen.

De camera biedt net als de voorganger ruimte voor twee UHS-II-SD geheugenkaarten en een grote accu die intern via een PD-USB-C aansluiting opgeladen kan worden. Naast deze USB-C aansluiting is er een koptelefoon- en microfoon-aansluiting, en een fullsize HDMI-poort. Al deze connecties zijn verborgen achter nette scharnierende hardrubberen deurtjes.

Foto 5: De aansluitingen zitten achter scharnierende klepjes. De camera biedt ruimte aan twee UHS-II-SD kaartjes.

De beeldkwaliteit

De Lumix G9 II heeft een MFT-sensor van 25,2 megapixels. Het voordeel van de 2x cropfactor wordt duidelijk wanneer er langere brandpunten gebruikt moeten worden. Een 400mm objectief heeft op de Lumix G9 II een beeldhoek die overeenkomt met 800mm op een fullframe.

Het voordeel strekt zich uit naar normale brandpunten en groothoek. De objectieven kunnen in veel gevallen kleiner en lichter gemaakt worden. De Lumix G9 II is daarom een prachtige reisgenoot die geen grote zware objectieven vereist. Dat was ideaal voor het fotograferen aan de Opaalkust onder de ruwe weersomstandigheden die er heersten.

Foto 6: De Lumix G9 II tijdens het fotograferen bij windkracht 8 aan de Opaalkust.

De grootte van de MFT-sensor levert echter ook een nadeel op. Door de kleine sensormaat zal er in vergelijk met een fullframe sensor sneller ruis zichtbaar worden bij hogere ISO-waarden. Ook met het gebruik van het 13-stops dynamisch bereik van deze 25,2 megapixel sensor is de kans aanwezig dat er vrij snel ruis optreedt.

Foto 7: De ISO-prestaties. Alle beelden zijn onbewerkt en in-camera JPEG met de basis JPEG ruisreductie-instellingen

De ruis is echter goed onder controle, zoals de test met in-camera JPEG opnames goed laat zien. Van het beschikbare ISO-bereik wordt de ruis goed merkbaar bij ISO 3200 en storend vanaf ISO 6400. Gelukkig bieden de meeste softwarepakketten uitstekende reisreductie-opties waardoor de bruikbaarheid zeker één stop opgerekt kan worden.

Foto 8: Onderbelichte RAW-beelden, gecorrigeerd in Lightroom Classic.

Belangrijker dan de toename in ruis bij hoge ISO-waarden is de mogelijkheid tot het oplichten van donkere delen in de foto. De test laat zien dat het oplichten van een onderbelichte foto maximaal vier tot vijf stops kan. De hoeveelheid ruis die dan ontstaat is vergelijkbaar met wat je met een hogere ISO-waarde zou hebben.

In de praktijk biedt het RAW-bestand voldoende dynamisch bereik op om grote lichtverschillen op te vangen en in de nabewerking te corrigeren. Hoewel de ruis zeker merkbaar wordt in de opgelichte delen, zal de ruisreductie van de moderne software geen moeite hebben om dit eruit te filteren. Red je het niet met het dynamisch bereik, of vind je de ruis te storend? Dan is er altijd nog de mogelijkheid tot het maken van een belichtingstrapje of een in-camera HDR-opname.

Foto 9: Het dynamisch bereik in de praktijk. De foto is bewerkt naar smaak in Lightroom Classic en heeft geen verdere ruisreductie ondergaan.

Autofocus en beeldsnelheid

De Lumix G9 II is een snelle camera die uitstekend geschikt is voor actiefotografie. De normale serieopname stand kan op 10, 6 of 2 beelden per seconde gezet worden. Dit is bij continu-autofocus (AFC). Op single-autofocus (AFS) is de snelheid maximaal 14 beelden per seconde.

Foto 10: Twaalf opvolgende beelden uit een serie van 188 beelden, gemaakt met de RAW-burst op 60 beelden per seconde, en ze zijn allemaal perfect scherp. (Leica DG 12-60mm op 60mm – ISO 3.200 – f/4 – 1/500 sec – onbewerkt)

Wil je meer snelheid? Schakel dan over op de RAW-burst functie. Hiermee kan je tot maximaal 75 beelden per seconde fotograferen in de AFS-stand. Voor de AFC-stand met continu autofocus kan een RAW-burst van maximaal 60 beelden per seconde gekozen worden. Je hebt in de RAW-burst modus ook de mogelijkheid tot pre-recording. Er is de keuze om 0,5, 1 of 1,5 seconde voor het volledig indrukken van de ontspanknop al beelden te registreren.

De camera heeft een buffer voor meer dan 170 beelden in RAW-formaat, of meer dan 200 beelden in JPEG-formaat. Hiervoor is een geheugenkaart nodig die voldoende snel is. Met de RAW-burst modus zijn er maximaal 200 beelden te maken.

Deze beeldsnelheid vereist een nauwkeurige en snelle autofocus. Die heeft de Lumix G9 II dan ook, met een keur aan keuzemogelijkheden. Er is herkenning voor mensen, dieren, auto’s en motoren. De eerste twee bieden ook oog-herkenning. Er is veel flexibiliteit voor het instellen van het autofocus-gebied waardoor de camera uitstekend voor specifieke actiefotografie geoptimaliseerd kan worden.

Foto 11: Enkele van de vele autofocus-instellingen van de Lumix G9 II

Het uitlezen van de sensor is heel snel, wat natuurlijk nodig is bij een maximum van 75 beelden per seconde. Zowel met de normale hoge snelheid als de RAW-burst vertonen de beelden nauwelijks of geen rolling shutter effect.

Foto 12: Let op het hek in de achtergrond bij deze panning-opnames. Zowel met normale continu opnamen als in de RAW-burst is er nauwelijks sprake van rolling-shutter-effect (de foto’s zijn onbewerkt)

Gebruik in de praktijk

Voor een prettig gebruik is het belangrijk dat een camera goed in de hand gehouden kan worden. Daarin stelt de Lumix G9 II niet teleur. De grip is ergonomisch goed gevormd en de camera is met 658 gram (zonder objectief) niet te zwaar. Aan de bediening van de camera is weinig op aan te

Foto 13: De afmetingen en de vormgeving zorgen voor een prettig gebruik in de praktijk.

De AF-ON knop heeft een optimale plek gevonden, vlak naast de joystick. Alle knoppen hebben een goed drukpunt, maar bij de AF-ON knop zou dat nog iets verbeterd mogen worden. Bij het gebruik van de drie knoppen bovenop de camera, voor de witbalans, ISO-waarde en belichtingscorrectie, is het soms wat minder duidelijk welke knop je onder de vinger hebt. Ze zijn dicht bij elkaar geplaatst, en hoewel de ISO-knop een extra voelbare vormgeving heeft, blijft het eenvoudig om de verkeerde knop in te drukken. Zeker met handschoenen aan.

Foto 14: De Panasonic Lumix DC-G9 II is een prettige camera in het gebruik.

Geen van de instelwielen op de schouders van de camera hebben een vergrendeling. Dit kan leiden tot een onbedoeld verzetten van de knop. In de praktijk viel dit mee. Het is wel jammer dat de videofunctie ook een instelling op het PSAM-wiel is. Dit betekent dat de belichtingsmethode voor video via het menu ingesteld moet worden.

Het LCD-scherm is een volledig draaibaar drie inch touchscreen. Het beeld is onder vrijwel elke hoek duidelijk te bekijken en de touchscreen functionaliteit werkt uitstekend. Een fantastische mogelijkheid is het verplaatsen van het on-screen histogram. Je kan het eenvoudig verslepen wanneer het in de weg zit.

Foto 15: Enkele instelmogelijkheden die het gebruik kunnen personaliseren.

De Lumix G9 II biedt veel mogelijkheden tot persoonlijke instellingen. Dit geldt voor het snelmenu, maar ook voor de knoppen, wieltjes en het algehele gedrag van de camera. Er is een persoonlijk menu ter beschikking voor de meest gebruikte menu-instellingen.

Foto 16: De persoonlijke instellingen en knoptoewijzingen die de Lumix G9 II biedt.

Er is een ingebouwde beeldstabilisatie ter beschikking die tot maximaal 8 stops kan stabiliseren. Dit is zeker 1,5 stop meer dan het eerste model. Ik was in staat om met 0,8 seconde met 16mm brandpunt (32mm in FF-equivalent) haarscherpe foto’s te maken terwijl ik de camera in een hand vasthield.

Foto 17: Een foto met de camera in één hand. De beeldstabilisatie maakte het mogelijk (Leica DG 12-35mm op 16mm - ISO 200 - f/4 - 0,8 sec - onbewerkt).

Extra functies

De eerste versie van deze camera bood een aantal extra bijzondere functies, waarvan er een aantal inmiddels niet meer uniek zijn in de huidige camerawereld. Die functies zijn echter wel erg prettig om ook in deze camera ter beschikking te hebben. Een aantal van die functies zijn gewijzigd in functionaliteit, of doorontwikkeld zodat ze beter werken dan in het eerste model.

De focus-stacking optie van de Lumix G9 II is nu vergelijkbaar met wat je ook bij andere merken aantreft; een reeks van foto’s waarbij het focuspunt per afzonderlijke foto verschoven wordt. Alle beelden kunnen worden opgeslagen als RAW-bestand, en je moet ze op de computer zelf samenstellen.

Foto 18: Diverse handige mogelijkheden in de camera, zoals superresolutie, RAW-burst en live-composite.

Heb je niet genoeg aan de 25 megapixels van de camera? Dan bestaat de optie om super-resolutie in de schakelen. Met een serie opnamen zal de camera een 100 megapixel-foto samenstellen. Dit kan zelfs uit de hand met goede resultaten. Het is ook mogelijk om rekening te houden met beweging van het onderwerp. Dit doet de camera verrassend effectief waardoor deze optie in de praktijk ook heel breed inzetbaar is.

Foto 19: Een 100 megapixel bestand via super-resolutie. Deze is uit de hand, met bewegings-compensatie (onbewerkt).

Wie graag met licht tekent of sterrensporen fotografeert krijgt met de Lumix G9 II de mogelijkheid tot live-composite opnames. Hiermee kan een belichtingstijd ingesteld worden die continu herhaald wordt. Alleen als er extra licht in het beeld verschijnt wordt dit vastgelegd. Bovendien heb je de nachtzicht optie, waarbij het hele scherm rood is zodat er geen verblinding optreedt bij het bekijken van je scherm in het donker.

Foto 20: Nachtmodus maakt het beeld rood zodat je het nachtzicht niet verliest. Je kan kiezen voor de LCD of EVF, of beiden.

De timelapse functie geeft de mogelijkheid om er direct een timelapse film van te maken. Maar in tegenstelling tot de eerste editie van deze camera is er nu ook de mogelijkheid om de timelapse functie als interval te gebruiken en de losse beelden als RAW-bestand op te slaan.

Video functionaliteiten

De Lumix G9 II is heel geschikt voor video opnames en biedt veel mogelijkheden. De fulltime HDMI-aansluiting is daarbij een groot pluspunt. Opnames kunnen gemaakt worden in Apple ProRes en er zijn veel opties mogelijk zoals een instelbaar anamorphic desqueeze beeld en het realtime laden van LUT’s.

Foto 21: Enkele van de vele video-instelmogelijkheden van de Panasonic Lumix DC-G9 II.

Er zijn nog meer videomogelijkheden ingebouwd. De S&Q instelling geeft de optie om van 1 fps tot 120 fps op te nemen, er zijn verschillende zebra-patronen te activeren en je hebt de beschikking over een vector-scope en color-bar. Er kan een duidelijk rode kader weergegeven worden zodat het overduidelijk is dat er een opname aan de gang is. Desgewenst kan de sluitertijd-aanduiding gewijzigd worden in shutter-angle. Voor het geluid zijn er meerdere kanalen met diverse instelmogelijkheden.

Foto 22: De Lumix G9 II is perfect voor videografie. Helaas was er geen gelegenheid om hier dieper op in te duiken.

Ik heb de camera nauwelijks gebruikt voor video, en kan ook weinig zeggen over de kwaliteit van de opnames of het geluid. De paar testen die ik gedaan heb met bewegingen laten zowel in 4K 50p als FHD 50p geen rolling shutter zien.

Vergeleken met het vorige model

Ik heb al een aantal veranderingen ten opzichte van het vorige model ter sprake gebracht. Hieronder valt natuurlijk de vormgeving van de camera, dat in zekere zin beter doordacht is en een verbeterde ergonomie heeft. Het uiterlijk van de camera is daardoor bovendien strakker geworden.

Foto 23: De 'oude' Lumix G9 (links) naast de nieuwe Lumix G9 II (rechts).

Er zijn echter veel meer verbeteringen onder de motorkap te vinden. Er is nu een RAW-burst modus, wat voorheen in een andere vorm en alleen in JPEG mogelijk was. De werking van de joystick is verbeterd en er is een echte AF-ON knop. De timelapse functie biedt nu ook interval opnames, waarbij de losse beelden als RAW-bestand worden opgeslagen. Misschien is de belangrijkste verbetering de autofocus, waardoor het eenvoudiger wordt om een onderwerp goed scherp te krijgen en houden tijdens actiefotografie en video.

Foto 24: De oog-autofocus werkt perfect voor dieren. (Leica DG 12-60mm op 12mm - ISO 640 - f/13 - 1/60 sec - bewerkt naar smaak).

Wat in zekere zin als jammer beschouwd kan worden is het ontbreken van de post-focus functie in de focus-stacking optie. In het eerste model was het mogelijk om achteraf de focus te kiezen, of een focus-bereik. Het resultaat was wel een JPEG-bestand, maar je kon daarmee perfect in-camera focus-stacking doen.

Foto 25: Voor een extreem grote scherptediepte kan focus-stacking gebruikt worden. Dit beeld bestaat uit meerdere opnames met elk een ander focus-punt. (Olympus Zuiko 7-14mm op 7mm - ISO 100 - f/11 - 1/2 sec - bewerkt naar smaak).

De superresolutie limiteert de lensopening bij de Lumix G9 II op f/11 in plaats van f/8 bij het vorige model, en de ISO-waarde is maximaal ISO 1.600. Dit diafragma f/11 lijkt een klein verschil, maar het biedt je de mogelijkheid om een grotere scherptediepte te gebruiken wat bij superresolutie zeker van pas kan komen.

Conclusie

De Panasonic Lumix DC-G9 II mag met recht een volwassen camera genoemd worden, zeker ten opzichte van het eerste model. Veel van de tekortkomingen zijn met de Lumix G9 II opgelost, en veel functies die in 2017 nog in de kinderschoenen stonden zijn functioneler en vooral ook beter geworden.

Foto 26: Een van de laatste zonnige dagen in 2023 (Leica DG 12-60mm op 25mm - ISO 100 - f/7,1 - 1/200 sec - bewerkt naar smaak).

De vormgeving is goed doordacht waardoor het vasthouden en fotograferen met de camera heel natuurlijk aanvoelt. Het vergt wel enige gewenning om van de drie knoppen bovenop de camera niet de verkeerde in te drukken. Ook al heeft de ISO-knop twee uitsteeksels, het blijft lastig om deze blindelings te bedienen, zeker met handschoenen aan.

Foto 27: Storm en hoogtij in Audresselles aan de Opaalkust (Leica DG 12-60mm op 12mm - ISO 100 - f/4,5 - 1/6.400 sec - bewerkt naar smaak).

De stof- en spatwater bestendigheid heeft veel plezier opgeleverd tijdens de wisselende weersomstandigheden aan de Opaalkust. Hoewel het altijd oppassen blijft, geeft dit minder zorgen bij het fotograferen in deze ruwe weersomstandigheden. Zorg er wel voor dat de klepjes voor de aansluitingen goed dicht zijn.

Het was een plezier om met deze camera op pad te gaan. Ik kan de Panasonic Lumix DC-G9 II aanraden. Zowel voor de fotograaf die een veelzijdige camera wenst, als de videograaf die graag veel mogelijkheden ter beschikking heeft.

Foto 28: De Panasonic Lumix DC-G9 II is een aanrader.

Galerij

Foto 29: Na de regen (Leica DG 12-60mm op 29mm - ISO 100 - f/8 - 1/60 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 30: De start van het gouden uurtje ( Leica DG 12-60mm op 60mm - ISO 100 - f/7,1 - 1/200 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 31: Ochtendschemering boven Wimereux (Olympus Zuiko 7-14mm op 9mm - ISO 1.600 - f/2,8 - 1/20 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 32: Leica DG 12-60mm op 60mm - ISO 400 - f/5,6 - 1/5.000 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 33: Zeeschuim bij hoogtij en windkracht 8 (Leica DG 12-60mm op 12mm - ISO 100 - f/6,3 - 1/200 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 34: Inkomend hoogtij (Leica DG 12-60mm op 12mm - ISO 50 - f/11 - 1/3 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 35: Storm en hoogtij op de boulevard van Wimereux (Leica DG 12-60mm op 32mm - ISO 400 - f/11 - 1/320 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 36: Pas op, een golf! (Leica DG 12-60mm op 50mm - ISO 800 - f/3,9 - 1/50 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 37: Vlak voor de regen (Olympus Zuiko 7-14mm op 7mm - ISO 400 - f/8 - 1/160 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 38: Cap Blanc Nez (Olympus Zuiko 7-14mm op 9mm - ISO 100 - f/8 - 1/160 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 39: Panorama met een halo rond de zon (Leica DG 12-60mm op 12mm - ISO 100 - f/10 - 1/500mm - vier foto's samengevoegd in Lightroom Classic, bewerkt naar smaak).

Foto 40: Eenzame wandelaar op het strand van Wimereux (Leica DG 12-60mm op 54mm - ISO100 - f/6,3 - 1/500s - bewerkt naar smaak).

Foto 41: Storm op zee (Leica DG 12-60mm op 60mm - ISO 100 - f/9 - 1/160 sec - bewerkt naar smaak).

Foto 42: Autofocus pakt het oog netjes op. (Leica DG 12-60mm op 12mm - ISO 800 - f/9 - 1/60sec – bewerkt naar smaak).